آثار دعوای ابطال رای داور
الف) اثر ابطال رای داور نسبت به قرارداد داوری
این سند قرارداد داوری رای داور که باطل می شود، قرار داوری آن باطل نشده، بسته به اینکه رای داور به چه علتی باطل شده باشد؟ به علت بطلان قرار داد داوری، یکی از موارد ابطال رای داور این است که قرار داد معتبر نبوده، اگر دادگاه گفت چون قراداد معتبر نبوده، داوری باطل است این قرارداد از بین رفته، و الا قرارداد داوری از بین نمیرود، پس اگر در قسمت داوری یک بخشی آمده باشد داوری ابطال شده باشد، بخش باقی مانده باشد، باز هم ممکن است آن بخش دیگه به داوری اجرا بشود، طرفین به داوری اجرا کنند، پس قرارداد مشکل پیدا نمیکند، مگر اینکه رای داوری، به علت بطلان قرارداد ابطال شده باشد.
ب)اثر ابطال رای داور نسبت به اجرای رای داوری
قانون داوری تجاری بینالمللی ما میگوید اعتراض مانع اجرا است، روشن است، اعتراض مانع اجرا است، قوانین داخلی خیلی از کشورها همین طور است، مثلا در قانون فرانسه تا زمانی که طرف مهلت دارد اعتراض کند، اصلا نمیشود اجرایش کرد، اگر اعتراض هم کرد دیگر نمیشود اجرایش کرد، ولی اگر اعتراض رد شد، رد اعتراض به منزلهی صدور اجراییه است، سریع باید اجرا بشود قانون داخلی ما مبهم است و در رابطه با قانون داخلی ما با مشکل روبرو هستیم. در رابطه با ماده 1486 فرانسه که عرض کردم چون میگوید ماده 493 و 490 را مقایسه کنید، ماده
493میگوید اعتراض رای داور مانع اجرا نیست مگر اینکه دلایل اعتراض قوی باشد در این صورت قرار توقف صادر میشود، اگر قاضی خواست می
تواند تامین مناسب بگیرد، این اختیارات عجیب و غریب همه
اش مشکل ساز است، ولی اگر ماده 493 می گوید می خواهید تامین بگیرید، بگیر، اگر دلایل قوی تشخیص دادید، تاخیر بدهمقرر شود اگر اعتراض کرده اجرا نکن ، مانند همه کشور مثل قانون، اعتراض شد اجرا نکند فعلا، دلایل اعتراض قوی بود میتوانی بگویید تاخیر بیافتد، خود این مشکل ساز میشود در بعضی کشورهای دیگر، اینکه بتوانید تامین بگیرید یا نگیرید، اصلا معنا ندارد قاضی این اختیارات را داشته باشد، روشن بگو آقا اعتراض اگر کردم مانع اجرا است اگراعتراض به رای کرد، دادگاه مکلف است به درخواست، رسیدگی کرده، هر گاه رای از موارد مذکور در ماده فوق باشد حکم به بطلان آن دهد، و تا رسیدگی به اصل دعوا تا قطعی شدن حکم بطلان رای داور متوقف میماند، حالا این طور تفسیر می کنیم، می گوییم که اگر رای بدوی گفت؛ قبول رای داوری باطل بشود ابطال داد، دیگه اجرای آن را متوقف کنید، صبر کنید تا ببینیم دادگاه تجدید نظر چه می گوید، می گوید حالا این که نوشته دادگاه رسیدگی به اصل دعوا چی است دیگر، اصل دعوا رای داوری اجرا بشوداصلاً، ابطال بشود در تجدید نظر قطعی بشود، تا رسیدگی به اصل دعوا اجرای رای متوقف شود یعنی چه؟ میگوید اینر را دیگر من سر در نمی آورم، از قانگذار بپرسید، دعوا به این مسئله چه ربط دارد، اینجا آمده من هم نمی فهمم، تا اینجا دو تا ماده را با هم جمع کنیم، بگوییم اگراعتراض کرد، متقوف نمی شود مگر، مگردلایل قوی باشد، فلان، از این حرف ها، 2- اگر ابطال شد در بدوی دیگه رای متوقف می شود، رای متوقف می شود تا تجدید نظر ببینیم تکلیف چی می شود،
راجع بهاعتراض با سایر طرق عادی اعتراض رای قضایی، یعنی فصل دوم ، فصل مقایسه اعتراض به رای داور، با طرق اعتراض به رای قضایی، مبحث یکم مقایسه اعتراض به رای داور با طرق اعتراض عادی به رای قضایی،
من بند یکم را با واخواهی مقایسه کردم، نظامهایی که مطالعه کردم هیچ کدام واخواهی نسبت به رای داور ندارند، اصلا به نظر من لازم هم نیست داشته باشند، منطق ما هم نیست، جای دیگری هم نیست، واخواهی در نظام قضایی است، (الغایب الحجه) چون گاهی طرف اصلا مطلع نمیشود، ولی در بحث داوری با اراده خودت تو قرارداد نوشتی، فلانی داور است یا گفتی این اختلافات داوری میرود خب باید دنبالش میرفتید، که رفتند دادگاه؟ داوری رفتندیا نه؟ پس اینجا غایب (الغایب الحجه) معنا ندارد به نظر واخواهی در بحث داوری اصلا وجود ندارد لازم هم نیست وجود داشته باشد، در رابطه با تجدید نظرخواهی، در بعضی از نظامها مثل فرانسه، تجدید نظرخواهی دارند، در نظام ما اگر در خود نهاد داوری تجدید نظر پیشبینی نشده باشد اصلا تجدید نظرخواهی در حقوق ما وجود ندارد، ما بعضی از مسائل ماهُوی را در قالب ابطال رای داور آوردیم، دایرهاش را گسترس دادیم و الا تجدید نظرخواهی در نظام حقوقی ما وجود ندارد.
در بحث مبحث دوم، که مقایسه با طرق فوق العاده است فوق العاده چون ال و لام عربی دارد فارسی نیست من نوشتم غیر عادی، غیر عادی همان که ما میگوییم در حقوق طرق فوق العاده اعتراض دارد، بگوییم اعتراض غیر عادی، به رای قضایی، اعتراض ثالث است و با ما توافق میکند، داوری دوباره تشکیل میشود و رای میدهد، در صورت اعتراض داشتن، به داوری بیاید و داوری رای بدهد، اسم آن دیگه ثالث نیست، وقتی آمد داخل داوری خودش داوری را پذیرفت، نه وارد ثالث حساب میشود نه در زمانی که داوری در جریان است، اگر بیاد وارد ثالث حسابش نمیکنیم، اگر داوری هم تمام بشود معترض ثالث حسابش نمیکنیم خودش طرف داوری است.
مثلا اگر داوری مطرح شخص ثالثی بگوید اصلا این زمین مال من است، مال شما دو نفر نیست، و تو هم بیایی در داوری و آن هم قبول کرد، داور هم قبول کرد، طرفین هم قبول کردند، او ثالث حساب نمیشود، اگر هم داوری تمام شده اعتراض داشته باشد، میگوید اگر شما اعتراض دارید، دوباره ما به آن وقت میدهیم داور راجع به اعتراض تو هم رسیدگی کند ما هم قبول داریم، این داور جدید است باز هم اعتراض ثالث نیست، ولی اگر توافق نکرد، نسبت به ماده 418 میگوید نسبت به حکم داور کسانیکه نه خودشان بودند، نمایندهشان هم حضور نداشته باشند، میتوانند به عنوان شخص ثالث اعتراض کنند، قانون این موضوع را در بحث اعتراض ثالث آورده است، نه در بحث داوری. گفته کسانی که نیستند میتوانند اعتراض کنند.
جهات اعتراض ثالث چیست؟ هر چیزی، به هر دلیلی میتوانید اعتراض کنید.کجا باید اعتراض کرد؟ چون داوری تمام شده باید به دادگاه رفت. اگر اعتراض ثالث طاریست، در هر دادگاهی که این رای را صادر کردند همان جا اعتراض کن، نیاز به دادخواست هم ندارد،
به عنوان مثال اگر در پروندهای که در حال رسیدگی هست، اعتراض ثالث در همان دادگاه مطرح کنید، بر اساس قواعد اعتراض ثالث باید همان جا مطرح بشود، اگر دعوایی جایی مطرح نیست، مطلع شدید میخواهید مطرح کنید، در دادگاهی مطرح کنید که اگر داوری وجود نمیداشت این دادگاه نسبت به مورد دعوا صلاحیت داشت، یک دعوای عادی در دادگاه عمومی مطرح میشود. مهلت هم که ندارد هر کدامش که اگر طاری باشد، تا اینکه دعوا در دادگاه مطرح میشود در همان جلسه باید اعتراض ثالث طاری را مطرح کنید، اعاده دادرسی در قانون داوری تجاری بینالمللی در دو مورد در بند 2 ماده 33گفته بود که میتوانید از داوری بخواهید که دوباره رسیدگی کند، آن مورد اعاده دادرسی است، دوباره رسیدگی کردن، همان اعاده رسیدگی است، اگر سند جعلی باشد و بعد از داوری جعالتش معلوم بشود، دوم سند مکتوب باشد طرف دعوا به سند به دست بیاد، شما میتوانید به داوری مراجعه کنید داوری رسیدگی کند، به او میگوییم اعاده دادرسی واقعا وجود دارد تا کی می شود اینکار را کرد؟ تا زمانی که ابطال رای داوری را مطرح نکردید، ظرف سه ماه، اگر ابطال رای داوری مطرح شد دیگر نمی توانید به داوری مراجعه کنید،فقط ابطال رای را میتوانید از دادگاه بخواهید. اگر به داوری مراجعه کردید، اعلام کردید که سند جعلی است، حتی داور هم میتواند رای را تغییر بدهد و رای جدید بدهد، ولی اگر به دادگاه مراجعه کردید، دادگاه فقط می تواند رای را ابطال کند.
پس این مورد اعاده دادرسی در نظام ما وجود دارد، در بعضی از کشورها اعاده دادرسی کامل وجود دارد، مثل مثلا فرانسه، رای داوری قابل اعاده دادرسی است ولی در دادگاه استان رای داوری، قطعی میشود، ابطال رای داوری دادگاه استان، مستقیم میرود دادگاه استان، اعاده دادرسی رای داوری دادگاه استان، آنجا هم قطعی میشود و دیگر قابل اعتراض هم نیست، قابل فرجام خواهی هم نیست، آنجا تمام میشود، موضوعی که هنوز داور رسیدگی نکرده، در جاهایی که قرارداد داوری پابرجا است هنوز میشود به داوری مراجعه کرد و باید هم مراجعه کرد اگر به دادگاه مراجعه کنی به علت اینکه داوری صلاحیت دارد، نمیتوانید در دادگاه دعوا مطرح کنید، ولی فرجام خواهی اصلا در رابطه با داوری وجود ندارد، سابقاً هم که فرجام خواهی در کشور ما وجود داشت، نسبت به آرای داوری وجود نداشت، در کشور فرانسه هم الآن وجود ندارد در کشورهایی که من میشناسم، فرجام خواهی اصلا نسبت به آرای داوری وجود ندارد.
سایر مقالات داوری
ابطال رای داوری
نظارت بر داوری
اجرای رای داوری
صدور رای داوری
داور حقوقی
حقوق داوری
آیین دادرسی مدنی
داور
